Mimo jego bardzo długiej i bogatej historii wciąż wiele osób nie wie, czym jest papirus, który dawniej miał szczególnie ważne zastosowanie. A, jest to najprościej mówiąc materiał pisarski, który był otrzymywany z trzciny papirusowej. Najczęściej używano go do tworzenia książek oraz dokumentów, ale nie tylko. W starożytności stanowił najlepszy materiał do zapisywania informacji.

Krótka historia papirusu

W starożytnym Egipcie papirus znano już od III tysiąclecia p.n.e. Natomiast najstarsze zachowane zabytki piśmiennictwa, które są z nim związane pochodzą w przybliżeniu z 2600 p.n.e. Ważnym wydarzeniem w jego historii było na pewno to, że około VI w. p.n.e. dotarł do Grecji, a około III w. p.n.e do Rzymu.

Co, istotne upowszechnienie papirusu miało miejsce w epoce hellenistycznej. Oczywiście mimo, że w późnej starożytności zaczęto zastępować go pergaminem to i tak nie zaprzestano jego produkcji.

W VII wieku eksportowano go do krajów południowej Europy – wykorzystywano go w kancelarii merowińskiej i longobardzkiej. Warto również podkreślić, że papirus produkowano w Egipcie do X wieku, z kolei w Europie do połowy XI wieku. Obecnie stosuje się go tylko do tworzenia replik starożytnych dokumentów.

Czym jest papirus i do czego był wykorzystywany?

Jak już wiadomo, papirus był materiałem, który służył do pisania. Z jego wykorzystaniem tworzono różnorodne teksty – były to głównie dzieła literackie, dokumenty urzędowe, a także listy. Jeśli, jednak chodzi o to, czym po nim pisano to stosowano do tego trzcinowe patyczki oraz specjalne trzcinowe pisaki, które nosiły nazwę kalamusy.

Jak wyglądała produkcja papirusu?

Papirus otrzymywano z trzciny papirusowej, tak zwanej cibory papirusowej – długość jej łodyg dochodziła do trzech metrów. Rosła ona głównie na bagnistych terenach strefy podzwrotnikowej.

Proces produkcji polegał na tym, że miąższ rośliny krojono w cienkie i szerokie paski. Później układano je obok siebie na zwilżonej wodą desce, a następnie nakładano na nie w poprzek drugą warstwę i usuwano końce, które wystawały. Kolejnym krokiem było sklepywanie całości, dzięki któremu powstawał jeden cały arkusz. Ale oczywiście to jeszcze nie wszystko, bowiem kolejny etap to suszenie na słońcu i sklejanie gotowych arkuszy. Na koniec wygładzano je muszlą lub kością słoniową.

Lepsze gatunki papirusu tworzono z warstwy wewnętrznej łodygi, natomiast te gorsze z zewnętrznej. A, im cieńsze były arkusze, tym zwój – książka w formie długiej wstęgi była cenniejsza.

Gdzie znajdują się największe zbiory papirusów?

Największe zbiory papirusów znajdują się w kilku miejscach na świecie. Pierwszym z nich jest Biblioteka Bodlejańska w Oksfordzie, kolejnym Muzeum Egipskie w Kairze, a jeszcze innym Austriacka Biblioteka Narodowa. Poza tym występują także w Bibliotece Narodowej w Neapolu, muzeum Brytyjskim oraz muzeum Egipskim w Berlinie. Każde z tych miejsc ma unikalne zbiory papirusów, które są bardzo cenne.